Naar aanleiding van mijn eigen 14-daagse Clarity retraite in deze aflevering aandacht voor:
- Hoe rijk en ondersteunend het leven in het hier en nu is, maar vooral:
- Hoe je denken je blik op de werkelijkheid van het hier & nu vertroebelt
- 3 stappen om die bril waarmee je naar het leven kijkt wat op te helderen
Je denkwereld is als een zorgenmachine die zich bijna continu ergens zorgen over maakt. Soms grote zorgen, soms kleine zorgen. Maar als je dieper kijkt, ontdek je misschien dat onder kleine, dagelijkse zorgen diepere zorgen zitten. Zorgen van het kind dat je vroeger was.
Wanneer je meer zicht krijgt op je eigen binnenwereld en op de thema’s waar jouw denken zich vooral zorgen over maakt, komt er ruimte om die zorgen en eventuele bijbehorende emoties te vergelijken met wat er werkelijk in het hier en nu gebeurt. We reageren immers vaak op wat we denken dat er gebeurt en niet op wat er werkelijk gebeurt.
Als voorbeeld gebruik ik de angst voor afwijzing, wat voor veel mensen een grote angst of zorg is.
Deze 3 stappen helpen je naar meer inzicht in wat er in jouw binnenwereld speelt, acceptatie voor alles wat er in je leeft, en een meer realistische kijk op wat er gebeurt. Met uiteindelijk als doel om verder te kunnen openen naar wat er werkelijk gebeurt in dit moment en oude zorgen wat te kunnen ontspannen.
Luister of lees aflevering 14 hieronder!
Luister je in een app? Dan kun je mij helpen door mijn podcast te volgen of een sterren-waardering te geven. Zo gepiept :-) Bij Apple Podcasts kun je hier ook een review met tekst achterlaten.. Dat vind ik superleuk om te lezen én zo kan ik gemakkelijker nieuwe mensen bereiken. Dankjewel!
Meer informatie:
Welkom bij deze nieuwe aflevering van hsp binnenwereld het heeft eventjes een paar weken geduurd want ik was twee weken op clarity retraite. Het was de laatste retraite van een driejarig traject en deze keer mocht ik ook weer mijn eigen zelfonderzoek doen en daar inzichten uit krijgen, maar vooral ook de enorme rijkdom van het hier en nu ervaren. Ik heb daarbij tot in het diepst van mijn wezen te kunnen voelen dat dit moment zoveel rijker is dan welke herinnering of welke fantasie dan ook. En dat versterkt mijn motivatie om me in te zetten om steeds weer met het moment te verbinden.
De bril die je blik op het nu vertroebelt
Maar dat ‘leven in het hier en nu’ is nog niet zo makkelijk en daar wil ik het vandaag met je over hebben. Want onze denkwereld versluiert enorm onze blik op de werkelijkheid. Het is alsof we door een bril kijken, maar die bril is niet helder. Hij is behoorlijk vies. Misschien zijn er hele kleine stukjes van die bril die wel helder zijn. En soms, als je daardoor heen kijkt en je hebt hem precies in de goede houding, dan kun je een glimp van de werkelijkheid van het hier en nu opvangen. Dat zijn momenten dat je je ontspannen voelt, geen zorgen maakt en dat je ook werkelijk hier en nu aanwezig kunt zijn.
Maar meestal vertroebelt die bril ons zicht op de werkelijkheid. Gelukkig zijn er wel een aantal dingen die je kunt doen om die bril wat op te helderen.
In deze podcast en ook in mijn clarity cursussen kan ik je wat richtingaanwijzers geven waar je zelf mee aan de slag kunt om stapje voor stapje je blik wat te verhelderen en hopelijk ook met wat meer zachtheid met jezelf en met je eigen gedachten en gevoelens om te gaan.
Je blik verhelderen
De belangrijkste dingen die je kunt doen om die bril helderder te krijgen:
1) Inzicht krijgen in je denkwereld
Ten eerste: helderder krijgen hoe jouw denkwereld in elkaar steekt. Je denkwereld vormt die bril. De denkwereld haalt ons de hele tijd uit het moment. Je zou zelfs kunnen zeggen dat de denkwereld niet eens geïnteresseerd is in het moment. De denkwereld is geïnteresseerd in je overleven, het is ons beschermingsmechanisme (daar heb ik het in de afgelopen twee afleveringen over gehad). Dus het denken is de hele tijd zijn best aan het aan het doen om jou te beschermen voor potentieel gevaar. Daarbij helemaal missend dat dit moment in veruit de meeste gevallen geen enkel gevaar in zich draagt. Het is handig om te weten hoe jouw denkwereld in elkaar steekt en wat de thema’s zijn waar jouw denken zich zorgen over maakt. Dat is nuttig omdat als je dan die vaste patronen gemakkelijker kunt herkennen als ze opkomen en dan wordt het makkelijker om het van een afstandje te bekijken: “Oh ja, wacht even, nu zit ik daar weer in”. En op het moment dat je het kunt waarnemen, ben je er niet meer 100 procent in. Dat is een heel groot verschil.
Dat geldt overigens ook voor emoties. Als je helemaal in een emotie zit en helemaal gelooft in het verhaal van de emotie, is dat iets heel anders dan als je jezelf ergens kunt waarnemen en kunt zien: “Oh wacht even, maar ik ben dit gevoel door mijn lichaam aan het laten stromen”. Er is een groot verschil tussen ‘ik ben verdrietig’ of ‘mijn lichaam laat verdriet los’. Dan is er wat afstand. Dan ben je aan het waarnemen en er niet meer helemaal mee geïdentificeerd. Waardoor het fysiek nog hetzelfde proces is, want in beide gevallen gaat er verdriet door je heen. Maar op het moment dat jij uit het verhaal stapt, dan kun je je lichaam als het ware zijn werk laten doen en die emotie verwerken zonder dat je verstrikt raakt in het verhaal daarvan.
2) Ruimte geven aan emoties en spanningen
De tweede stap is dat je ruimte geeft aan eventuele onderliggende gevoelens, spanningen en angsten. Dat is een belangrijke stap, want als we alleen maar proberen om niet meer te identificeren met de verhalen en we geven geen ruimte aan de gevoelens en de spanningen (vaak oude spanningen, want heel vaak zijn het kindstukken die zich laten zien en die vragen om gezien te worden)… op het moment dat we dat gaan onderdrukken, dan ben je jezelf niet aan het helpen en dan ben je die bril ook niet helderder aan het krijgen. Er moet ruimte zijn om die gevoelens te kunnen uiten. Het is een groot geschenk voor je lichaam dat je lichaam niet meer hoeft te onderdrukken, dat je lichaam spanningen kan loslaten, emoties kan loslaten en kan laten stromen.
Gedachten & emoties vergelijken met de realiteit
En tenslotte: wanneer er ruimte is geweest voor wat er in je leeft, kun je die gedachten en die gevoelens realistisch gaan bekijken en vergelijken met het hier en nu. Dat werkt dus ook vaak pas als er ruimte voor is geweest, want het moet eerst gezien worden. Voor mij was het een opluchting dat alles er gewoon mag zijn en dat het geen probleem is. Er hoeft niets weg. Dat haalde voor mij heel veel druk van mijn schouders dat al die intense emoties niet weg hoefden. Dat die er gewoon mogen zijn, dat die hun plek hebben, dat die geuit mogen worden en dat dat juist enorm veel ruimte geeft om vervolgens het in perspectief te plaatsen en op een veel diepere en rijkere manier het moment en het leven te mogen ervaren.
En het versterkt elkaar natuurlijk. Want op het moment dat jij echt duidelijk ziet wat er gebeurt in je denken en waar dat mee te maken heeft (met welk stukje uit je verleden), dan geeft dat ook de veiligheid om het te kunnen uiten. Omdat je ziet dat het niet over hier en nu gaat maar dat het oude pijn is of oude frustratie of oude angst.
Je denkwereld scheiden van de werkelijkheid
Wat we eigenlijk doen is die denkwereld en gevoelswereld (want de emoties hebben heel erg te maken met de denkwereld) scheiden van dat wat er werkelijk gebeurt, terwijl je tegelijkertijd volledig ruimte geeft aan de gedachten en gevoelens. Want het is nou eenmaal zo dat we heel vaak reageren op wat we denken dat er gebeurt, en niet op wat er werkelijk gebeurt. Wat we denken dat er gebeurt is die bril waardoor we naar de werkelijkheid kijken, en die heeft te maken met je eerdere ervaringen. Iedereen heeft dus een unieke bril, want vanaf je geboorte en natuurlijk al eerder, heb jij een unieke reis afgelegd. Er is niemand die jouw leven heeft geleid, dus er is ook niemand die door jouw bril naar de wereld kijkt. Het is ook een heel individueel proces om jouw bril op te helderen.
Je denken als een zorgen-machine
In deze aflevering wil ik het wat meer hebben over het onderzoeken van je denkwereld. In het Clarity Proces noemen we de denkwereld ook wel een zorgenmachine, omdat het zich bijna altijd zorgen maakt.
En dat zorgen maken geeft zelfs een soort houvast. Misschien herken je wel dat in de momenten dat er even helemaal geen zorgen zijn, dat het ook soms wat unheimisch kan voelen. Omdat je zo gewend bent dat er altijd zorgen zijn, dat op het moment dat dat wegvalt het kan voelen alsof je een houvast kwijtraakt. Zorgen maken is op een bepaalde manier een houvast voor het denken. En zorgen maken is gewoon wat het denken doet. Dat heeft te maken met zijn functie, dat het een beschermingsmechanisme en een overlevingsmechanisme is.
Het is ook niet zo dat dat die zorgen op een gegeven moment stoppen. Het is wel zo dat je de zorgen in perspectief kan zien, waardoor ze geen of heel veel minder impact op je hebt hebben. Dat je het alleen maar kunt observeren: ‘Oh, ja, nu maakt mijn denken zich zorgen over dit’ of ‘nu is weer die emotie even aangegaan’ en dat het oké is en dat het je niet meer zo uit balans trekt. Ik vergelijk mijn eigen denkwereld wel eens met een hond die graag een bot heeft om op te kauwen. Vooral in periodes dat ik me heel erg goed voel, dan weet ik dat mijn denken bepaalde zorgen terugpakt. Daar gaat mijn systeem zich dan ineens weer zorgen over maken en dat kan ik dan weer herkennen als ‘die hond wil weer even een bot hebben om op te kauwen’. En dan laat ik die hond daar lekker op kouwen en ondertussen kan ik dan mijn bewustzijn verruimen en met het hier en nu verbinden.
Maar stel niet te hoge verwachtingen aan jezelf, want dit is een proces waarbij elk klein stapje waardevol is. Het is een weg van kleine stapjes. Het zijn meestal kleine stapjes die je weer verder helpen en dan val je weer eventjes terug, omdat het ook weer spannend is als je stappen zet. Het is een soort zaagtand omhoog. Je kan geen tanden skippen en dat zou ook misschien wel zonde zijn, want het is ook gewoon een mooie reis om te ondernemen.
Je zorgenboom
Maar over die zorgenmachine, die denkwereld:
Ik heb hier in mijn werkkamer een hele mooie foto hangen van een hele grote boom op een heideveld. Die boom gebruik ik vaak als een metafoor. De blaadjes aan de uiteinden van die boom kun je vergelijken met de dagelijkse zorgen. Dat zijn hele dagelijkse praktische, concrete zorgen. Misschien herken je ze niet eens als zorgen, maar is het gewoon iets wat jou een lichte vorm van spanning geeft. Bijvoorbeeld als je ineens denkt: oh heb ik die mail wel verstuurd, of ik moet een cadeautje nog kopen voor die en die of ik moet echt eventjes bellen met die en die… Gedachten over iets wat je nog moet doen, wat je misschien bent vergeten of verkeerd hebt gedaan, dat soort dingen.
En als je die dagelijkse zorgen gaat onderzoeken of bevragen aan jezelf van: hé, wat zit er nou onder, waar ben ik nou eigenlijk bang voor? Wat zou er kunnen gebeuren als dit misgaat? Dan kom je er waarschijnlijk achter dat onder die dagelijkse zorgen diepere zorgen liggen.
Bijvoorbeeld: als je bang bent dat je iets verkeerd hebt gedaan of dat je iets vergeten bent, dan zou daar zomaar een angst onder kunnen zitten om afgewezen te worden. Dat komt heel veel voor, en is misschien wel een algemeen menselijke angst, de angst voor afwijzing. Die angst voor afwijzing kun je dan zien als één van die grotere takken van die boom, waar die kleinere takjes en blaadjes uit voortkomen.
Maar dan ben je er nog niet, want onder die angst voor afwijzing zit meestal nog een diepere angst. En misschien is dat niet zo voor de volwassene die je nu bent, maar wel voor het kind wat je vroeger was. En omdat ons hele denksysteem is ontwikkeld en is als een soort computer die je hebt geprogrammeerd toen je heel klein was, werkt het denken ook nog vaak alsof je nog een kind bent. Dat merk je als je echt ergens in geraakt wordt, dat je dan jezelf ziet reageren als als een kind of heel intens reageren op iets wat eigenlijk niet zo groot is. Of je ziet het bij anderen, dat is misschien nog wel makkelijker :-) om te kunnen zien dat bij iemand iets diepers wordt aangeraakt en dat iemand daarom op een bepaalde manier reageert.
Daar gaat dit ook over. Als je kijkt naar die angst voor afwijzing en je vraagt je af: hé, maar welke zorg zit daar onder? Wat is het ergste wat er kan gebeuren als ik afgewezen wordt vanuit het kind dat ik vroeger was? Wat dan zou kunnen opkomen, is dat je bang bent dat bijvoorbeeld je ouders niet van je houden of dat er niet van je gehouden wordt in het algemeen. Dat is dan nog een grotere tak van die boom. De takken gaan natuurlijk in elkaar over en naarmate je dichterbij de stam komt, worden die takken steeds dikker.
De kern van angst & zorgen is de angst om niet te overleven
De stam van die boom heeft met overleven te maken. Als je bent bij de angst dat er niet van je gehouden wordt, dan ben je waarschijnlijk al heel dicht bij die stam. Want als er niet van een kind gehouden wordt, dan kan daar een zorg onder liggen dat er niet voor je gezorgd wordt. En als er niet voor een kind gezorgd wordt, dan kan het niet overleven. Dan ben ben je bij de essentie en zo kun je verschillende zorgen terugleiden naar naar de kern.
Het is fijn om een beetje zicht te krijgen op die verschillende angsten die spelen. Het kan bijvoorbeeld heel interessant zijn om eens een een tijdje na te gaan of een dagboekje bij te houden, waar je je zoal zorgen over maakt, en te kijken wat de terugkerende thema’s zijn en dat je zicht gaat krijgen op de takken van jouw zorgenboom.
Dat je weet: dit is waar mijn denken zich de hele tijd mee bezighoudt, en als het lukt om ook te kijken naar de diepere angsten eronder. Dat maakt het vaak gemakkelijker om het te vergelijken met het hier en nu en te zien dat die angst helemaal niet relevant is nu.
Bijvoorbeeld de angst voor afwijzing kan heel sterk zijn en heel sterke emotie oproepen. Daaronder zit een angst om niet te kunnen overleven. Als we kijken naar ons leven nu dan is afwijzing echt hartstikke vervelend maar het is niet écht een probleem. In de werkelijkheid van dit moment is het oké als het gebeurt, terwijl het voor een kind is een veel groter probleem is.
Zo krijg je een meer realistische blik op je eigen denkwereld en op je eigen zorgen. En het is behulpzaam om als je dit soort zelfonderzoek gaat doen, te eindigen met het hier & nu. Zodat je niet ergens middenin die angst eindigt maar om jezelf terug te brengen naar: Wat is er hier nu? En gebruik je zintuigen: kijk om je heen, luister naar de geluiden en check of je op dit moment in gevaar bent. Doe dat oprecht, en dan zul je 99,99 procent van de gevallen ontdekken. Nee, ik ben niet in gevaar. Meestal op het moment dat je wel in gevaar bent, dan heb je geen tijd om dit soort werk te doen, want dan ben je bezig om te handelen naar wat er op dat moment nodig is. Snel de straat oversteken bijvoorbeeld omdat er een auto aankomt.
Dit moment is het enige dat werkelijk is
Dus kijk oprecht en realistisch en breng jezelf terug naar de werkelijkheid van dit moment. Dat geeft ontspanning. En dat is ook wat echt is. Wat er in ons denken gebeurd zou je een soort fantasie kunnen noemen, want dat gebeurt nu niet echt. Het kan een herinnering zijn van iets wat eerder wel gebeurd is, maar er nu niet meer is, of het is een fantasie over iets wat er nog niet is. Dus dit moment is eigenlijk het enige wat echt is, en dat weten we vaak wel, dat horen we ook vaak. Maar wanneer dat besef echt indaalt geeft dat heel veel. Maar het is niet zo makkelijk, omdat ons denken zo geprogrammeerd is om zich zorgen te maken, om te beschermen, om bezig te zijn met verleden en toekomst, om jezelf te verbeteren, om te zorgen dat je veilig bent.
En bij de buitenste blaadjes van die boom, bij de dagelijkse zorgen gaat vergelijken met de werkelijkheid soms wat lastig. Daarom kan het helpen om te kijken welke angst eronder zit en die dan te vergelijken met het hier & nu. Dan is het vaak gemakkelijker om te zien dat dat op dit moment geen probleem is of dat het op dit moment niet realistisch is, dat de kans gewoon niet realistisch is.
En dat helpt je om realistischer naar de werkelijkheid te kijken en om die bril wat op te helderen. Om te gaan ervaren hoe rijk en en hoe ondersteunend dit moment werkelijk is, wat we alleen maar kunnen zien als we die bril schoonpoetsen of afzetten. En dat is nog niet zo makkelijk.
Ik hoop dat je hier iets aan hebt om je eigen denkwereld wat beter te begrijpen en misschien wat verder te gaan onderzoeken. En dat het misschien wat makkelijker wordt als je denken in een bepaald zorgenpatroon schiet, om het te kunnen observeren en het er te laten zijn. Terwijl jij dan ook je bewustzijn kunt verruimen naar het hier en nu. Dat je met je zintuigen kunt waarnemen wat er nu werkelijk is, en te kijken of het nu werkelijk een probleem is, of dat het nu eigenlijk oké is, maar dat het denken denkt dat er een probleem is. Dat is een heel groot verschil.
Dat was het voor vandaag. Heb je vragen, laat het me gerust weten, ben je hier verder nieuwsgierig naar? Kom eens langs bij een Clarity workshop of beluister meer afleveringen van deze podcast.
Meld je gratis aan:
